Wat is er met Nederland aan de hand dat volgens peilingen dit weekend (maart 2018) Forum voor Democratie, na de VVD, de grootste partij van ons land zou zijn? Terwijl het protest ‘Geen racisme in de raden’ van zondag wordt gezien als “extreemlinks”. Het is blijkbaar normaal om te spreken over “dobbernegers” of “moskeeën als broeinesten van anti-Nederlands gevoel en gedrag”; maar demonstreren voor het feit dat alle mensen gelijk zijn en gelijk behandeld moeten worden is radicaal.
Gescheiden leven
Sinds mijn verhuizing naar Amsterdam-Noord is me opgevallen hoe gescheiden van elkaar verschillende groepen mensen leven. Hipsters hebben hipster-banen en gaan naar hipster-cafés. Islamitische moeders zorgen voor hun kinderen en ontmoeten andere islamitische moeders in het buurthuis. En oudere witte Noorderlingen zitten alleen thuis, omdat hun kinderen te druk zijn met baan en gezin. Naar het buurthuis gaan ze niet, want “daar komen moslims.” Alsof we het over een andere soort hebben.
Verschillen?
Dat er grote verschillen zouden zijn tussen bevolkingsgroepen lijkt algemeen geaccepteerd. Bij de Marokkaans-Nederlandse bakker bijvoorbeeld, waar ik graag kom en praat met de mannen, was de jongen achter de toonbank erg verbaasd dat ik opensta voor een relatie met een man met een Arabische achtergrond, een moslim. En ook in het buurthuis in Noord ben ik een van de weinige witte Nederlanders. Ik ga gerust aan tafel zitten tussen de handwerkende vrouwen. Dat ze een hoofddoek dragen of, naast Nederlands, ook Arabisch praten vind ik niet erg. Ik word altijd hartelijk ontvangen en zie deze vrouwen als mens. Dat is blijkbaar niet vanzelfsprekend.
Islamofobie
Ik kan me herinneren dat halverwege de jaren negentig het toenmalig hoofd van de NAVO, de Belg Willy Claes, zei dat nu de Koude Oorlog tussen het Westen en Rusland was geëindigd, islam de nieuwe vijand was. Die uitspraak verbaasde mij toen: dat was helemaal niet aan de hand. Maar nu, in 2018, is voor veel westerlingen de islam inderdaad de vijand. De moslim wordt niet gezien als medemens: hij/zij is wezenlijk anders, niet te begrijpen en zou zelfs kwade bedoelingen hebben.
1984
Het doet me denken aan het boek 1984 van George Orwell: eerst heeft land X ruzie met land Y en is land Z bondgenoot. En van de ene op de andere dag is land Y de beste vriend van land X en voert land X oorlog met het voorheen bevriende land Z. In 1984 is er permanent oorlog, wat als enig doel heeft om de burgers bang te houden en te zorgen dat ze niet in opstand komen tegen het regime. In de huidige wereld moeten we ook voortdurend bang zijn: de ene dag voor Trump, dan weer voor Noord-Korea, Poetin of moslimterroristen.
Intussen worden moslima’s met hoofddoek van hun fiets getrokken en protesteert een bebloede, onthoofde pop tegen de bouw van een nieuwe moskee in Noord. De zelf verklaard tegenstanders van de islam verspreiden hun angst: de Nederlandse cultuur en tradities zijn in gevaar, de islam is agressief en de linkse corrupte elite doet niks. Moslims, terroristen, vluchtelingen, criminelen en niet-witte Nederlanders worden op één hoop gegooid en zijn zelfs volgens minister-president Rutte “niet normaal”. Nog even en de sharia zal regeren.
Angst
Ook in mijn werk in de thuiszorg trof ik angst. Witte oudere mensen klaagden dat het leven sinds de euro zoveel duurder is geworden, dat ze hun kinderen nooit zien. Dat een kleinkind geen woning kan krijgen en ook geen vaste baan: slechts een flex- of nul uren-contract, dat van de ene op de andere dag wordt opgezegd. Terwijl vluchtelingen massaal hun land in de steek laten om in Europa van een uitkering te genieten. Zij krijgen wél zo een huis. En nog volledig ingericht ook.
Jaren dertig
Zo lijken we weer terug in de jaren dertig: na een economische crisis, die de onderste helft van de samenleving verarmt, wordt er een zondebok gezocht om alle angsten op te projecteren. Nu is het niet de jood, maar de moslim. Kritiek uiten op het kapitalistisch systeem dat de crisis heeft veroorzaakt en zorgt voor de grote verschillen tussen rijk en arm wordt nauwelijks gedaan. Zoals Emily Brontë al schreef in de 19e eeuw: een slaaf slaat niet omhoog naar de tiran, maar naar een slaaf die nog lager in de hiërarchie staat. Zo vecht arm met arm en gaan de rijken er met de buit vandoor.
Forum voor Democratie
Net als de nationaal-socialisten uit het verleden wil Forum voor Democratie een andere samenleving en revolutie voor de bange, witte man: “Daadkracht in de stadsbesturen; meer woningen voor de werkende middenklasse; een kwaliteitsimpuls in het onderwijs, waar goede docenten beter worden beloond; en criminaliteit keihard aanpakken”. En om zelf hogerop te komen, staan Baudet en Nanninga bovenop de ander: moslim, vluchteling, jood of linkse ‘Gutmensch’. Ik hoop dat deze bruine retoriek en angst voor de ander het Forum woensdag geen 4 zetels in de Amsterdamse gemeenteraad gaat opleveren. Want we lijken veel meer op elkaar dan je denkt.
Kirsten Zeemeermin 