The Black Archives opende vanavond de pop-up-expositie Onze Tori. Verhalen van Surinamers in Nederland. Jessica de Abreu en Mitchell Esajas hebben zo het startschot gegeven om nog meer verhalen van Surinamers in Nederland te verzamelen over migratie, liefde, strijd, racisme en verzet. Zo kunnen ze verborgen geschiedenissen zichtbaar maken en op 18 januari het 100-jarig bestaan van de Vereniging Ons Suriname (VOS) vieren. Ook werd vanavond geproost op het feit dat het archief onlangs de Stimuleringsprijs van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten had gewonnen. Zoals De Abreu benadrukte “Wij zijn eigenaar van onze eigen geschiedenis.”
De kern van de expositie vormen een zevental kunstwerken door Surinaams-Nederlandse kunstenaars van prominente personen uit de geschiedenis van Surinamers in Nederland, zoals het revolutionaire paar Otto en Hermina Huiswoud; onderwerp van de vorige tentoonstelling. De Abreu en Esajas maakten in juni dit jaar dezelfde tour als het echtpaar in 1929 door de Cariben. De Huiswouds wilden toen mensen rekruteren en mobiliseren voor de communistische strijd, want de arbeidersklasse en de gekoloniseerden waren de dupe van de economische crisis. Ze deden Suriname, Brits Guyana, Trinidad, Jamaica en Curaçao aan, maar niet elk land stelde hun bezoek op prijs: in Trinidad en Jamaica werden ze gearresteerd.
Na de Tweede Wereldoorlog vestigde het echtpaar zich in Amsterdam en Otto Huiswoud werd voorzitter van de Vereniging Ons Suriname. Julius Gemmel, onderwijzer en gemeenteambtenaar -toen zeer uitzonderlijk voor iemand van Surinaamse komaf – was in januari 1918 de oprichter van de VOS. De vereniging wilde aanvankelijk contacten tussen Surinamers en Nederlanders bevorderen, maar ving ook veel werkloze Surinamers op, vaak oud-zeelieden van Nederlandse koopvaardijschepen. Onder Huiswouds voorzitterschap werd de VOS activistischer en ging zich bezighouden met antikoloniaal verzet.
Miguel Heilbron vertelde over zijn inmiddels overleden ouders Waldo Heilbron en Diana Fräser. Zij waren beiden actief bij de Vereniging Ons Suriname. Otto Huiswoud was een mentor voor Heilbron, die, geboren in Suriname, vanaf de jaren vijftig in Amsterdam actief was bij de VOS. Uiteindelijke werkte Heilbron als socioloog aan de Universiteit van Amsterdam en specialiseerde zich in kolonialisme en het slavernijverleden van Nederland. Hij beschreef de geschiedenis als sociaal construct en zijn collectie van boeken en tijdschriften vormde de basis van The Black Archives.
Diana Fräser was betrokken bij de linkse Surinaamse beweging en vrouwenorganisaties. Ze schreef bijvoorbeeld voor het Surinaamse vrouwenblad Ashanti. Net als haar echtgenoot was ze afkomstig uit Suriname en ze studeerde wiskunde en pedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam. Toen in 1995 het Museum Suriname in het gebouw van de VOS aan de Zeeburgerdijk werd gevestigd verzorgde Fräser daar educatieve programma’s. Zij stelde aanpassingen van een Sinterklaasviering zonder knecht voor (dit document is te zien op de expositie) en het stemt triest dat deze strijd al zolang duurt.
Op de tentoonstelling zijn meerdere historische stukken te bewonderen, zoals een plaatje met Surinaamse strijdliederen van het Loson-theater en een poster van een Keti Koti-viering uit 1948. Een pamflet van de VOS uit 1955 geeft een analyse van een rede van koningin Wilhelmina uit 1942, waarin ze “de Overzeese Rijksdelen” als Suriname, hervormingen beloofde, die er na de oorlog niet kwamen. Een Suriname Bulletin uit 1973 over 100 jaar immigratie spreekt van “de uitbuiting van de immigranten en hun strijd tegen het Nederlands kolonialisme” en kondigt een massa-meeting in het Krasnapolsky aan. Nog meer verhalen (inclusief historische items) van Surinamers in Nederland zijn welkom op de site van The Black Archives.
http://www.theblackarchives.nl/onze-tori-verhalen-van-surinamers-in-nederland.html
Kirsten Zeemeermin 