Ik zit nu in het derde jaar van mijn burn-out. In het verleden heb ik ook zware depressies gehad en ik ben overspannen geweest. Je zou me dus een expert op deze drie gebieden kunnen noemen. En ik heb gemerkt dat gewone mensen, maar ook artsen en zelfs psychiaters, niet goed het verschil kennen tussen deze aandoeningen. Zo las ik een artikel van een professor uit Nijmegen die depressie, burn-out en overspannenheid op een hoop gooide en duidelijk niet wist waar hij het over had. Daarom schrijf ik het maar op, gebaseerd op mijn eigen ervaring.
Depressie
Bij een zware depressie ben je suïcidaal. Dat betekent zelfmoordhonger: je wilt een einde aan je leven maken. Ik voelde mij dan ook altijd buiten mezelf staan; alsof ik niet bij mijn normale persoonlijkheid kon komen. Ik had niet de neiging om in bed te liggen, maar was geagiteerd depressief. Dat betekent dat gewoon rustig stil zitten niet goed mogelijk is. Tijdens mijn eerste depressie met de meest acute suïcidaliteit had ik geen eetlust en nergens meer belangstelling voor. Ik viel dan ook kilo’s af. Er kwamen voortdurend situaties uit het verleden in me op, waarvan de emoties verwerkt wilden worden. De drie depressies die ik heb gehad duurden 4 maanden tot 1,5 jaar. De laatste was verlengd door een verhuizing en praktisch chronisch geworden. Je kunt overigens heel goed depressief zijn zonder suïcidaliteit. Dat is alleen bij mij nooit het geval geweest.
Depressie ontstaat als je je gevoelens niet ervaart en verwerkt. Naar mijn idee wordt deze energie dan in een afgesloten ‘container’ in je hoofd opgeslagen, totdat een zeer belangrijke gebeurtenis (trouwen, afstuderen, geboorte kind) deze container doet openbarsten. De gevoelens hebben tot die tijd liggen rotten, net als etensresten in een afgesloten vuilnisbak. Het vrijkomen van deze verrotte gevoelens is de depressie. Een gevoelig persoon zal meer gevoelens in de container hebben. Een sterk persoon zal een sterkere container hebben en daardoor rottere gevoelens, wat een zwaardere depressie betekent. Worden de gevoelens na het openbarsten van de container nog steeds niet direct verwerkt en blijft de container op een kier staan dan is er sprake van chronische depressie.
Veel mensen in onze samenleving worden depressief (ook zonder aanleg of erfelijke factoren), omdat ze geen tijd wordt gegund om heftige gebeurtenissen te verwerken. Ga je scheiden en verhuizen? Je werk vraagt nog steeds het grootste deel van de week je aandacht. Word je vader? De overheid geeft maar een paar dagen vrij om deze levensgrote verandering te verwerken. Door deze omstandigheden lopen mensen door tot op een gegeven moment de bom barst.
In mijn geval was er sprake van trauma. Dat betekent dat gevoelens ervaren sowieso niet goed mogelijk is. Je verdedigingsmechanismen en hersenstructuur zijn zodanig dat gevoelens direct naar de container gaan, die bij mij ongeveer eens in de 5 jaar openbarstte na een heftige gebeurtenis. Ik zeg hersenstructuur, omdat naar mijn idee mijn trauma 2 jaar geleden in een paar minuten tijd is doorbroken. Toen ik heftig danste voelde het alsof ik letterlijk uit mijn dak ging: alsof er een enorme kracht door een plafond/barrière stootte. Een goede vriend zei dat dit de verbinding tussen de linker- en rechterhersenhelft in de hersenstam kon zijn, die wellicht tot die tijd geblokkeerd was.
Ik weet nog steeds niet precies wat er op dat moment is gebeurd, maar ik denk dat het sowieso goed is voor mensen om dansend af en toe uit je dak te gaan. Natuurlijk niet zo krachtig als in mijn geval. Maar als je een tijd te veel in je hoofd hebt gezeten, dan helpt dansen om beter in je lijf en met je gevoelens in contact te komen.
Overspannenheid
Bij mijn depressies en het begin van mijn burn-out zat ook overspannenheid. Dat heet, vaak in combinatie met een psychiatrische aandoening zoals depressie of een psychose, een crisis. Je bent in die staat veel meer onderworpen aan je gevoelens; je hebt ze niet meer in de hand. Ik was veel emotioneler en heel snel uit evenwicht (labiel): huilen, angstig, zeer onrustig, slecht geconcentreerd. Al je gevoelens zijn heftiger.
Paranormaal
Bij de crisis aan het begin van mijn burn-out (zonder zware depressie) zat ook een paranormaal aspect. Het lijkt alsof je hoofd in deze overspannen staat bij andere hersengebieden kan komen of gemakkelijker paranormale informatie ontvangt. Zo heb ik tijdens deze crisis alle antwoorden gekregen op het hoe en waarom van de eerste 40 jaar van mijn leven. Waarom mijn vader deed wat hij deed, hoe mijn moeder was gevormd. Alsof ik in deze state of mind gemakkelijker contact met mijn gidsen (beschermengelen) en mijn Hoger Zelf had. Laatste is het deel van je ziel dat vanuit een hogere dimensie je incarnatie op aarde overziet.
Mijn gidsen hebben toen openlijk contact met mij gezocht en het is maar goed dat een psychiater mij toen niet psychotisch heeft verklaard. Ik ben namelijk sjamaan, wat betekent dat je een kanaal bent tussen de gewone aardse werkelijkheid en hogere dimensies. Ik verwacht zelf dat ik over een paar jaar weer overspannen zal worden, wat in mijn geval betekent dat ik word binnengeroepen door de andere kant.
Van de zware depressies ben ik hopelijk af. Dit is overigens absoluut onmogelijk volgens de westerse psychiatrie. En dat begrijp ik, want onze psychiaters hebben deze kennis niet. Die rust bij de spirituele wereld en witch doctors in Afrika, medicijnmannen van de Indianen en andere sjamanen wereldwijd.
De westerse psychiatrie ziet een crisis alleen als ziekte (en dat is het in geval van zware depressie ook), maar tegelijkertijd is de crisis een kans om te transformeren; een soort snelkookpan voor het verwerken van allerlei emoties. In de spirituele wereld wordt gesproken van plutonische energie die alleen door sterke mensen te dragen is. Bovendien is elk mens dat vatbaar is voor de crisis (psychiatrische ziektes/gekte) in potentie ook een persoon die gevoelig genoeg is om te kunnen communiceren met andere dimensies.
Burn-out
Toen ik twee jaar geleden op een ochtend naar mijn werk wilde fietsen kon ik letterlijk niet meer. Mijn energie was op; de batterij leeg. Alle geluiden klonken enorm hard: een brommer op straat, mijn dochter die floot. En er was voortdurend een piep in mijn oren, die erger werd als ik vermoeider was. Ook haalde ik lopend het einde van de straat niet meer. Überhaupt op de tram wachten tussen druk verkeer kon maar 10 minuten: dan was mijn energie op. Daarom nam ik vaak een taxi als ik per se ergens heen moest; dan kon ik mijn plek van bestemming in ieder geval bereiken. Op sommige dagen had ik zelfs niet genoeg energie om vanaf onze verdieping (ik woonde op 2 hoog) naar de voordeur te lopen. En ik lag veel op bed.
De mensen in mijn omgeving veronderstelden dat een burn-out zo ongeveer hetzelfde was als een depressie: in beide gevallen zou je een beetje moe zijn en op bed liggen. Maar een burn-out lijkt totaal niet op een depressie. Mijn humeur was prima; ik was niet suïcidaal; ik kon gewoon lezen. Alleen de batterij was volledig op. Wordt jouw mobiel somber als de batterij in het rood staat? Nee, alleen de oplader moet in het stopcontact.
Ik kan me wel voorstellen dat mensen depressief worden van een burn-out, omdat het je zo beperkt in wat je kunt doen. En dat vaak voor langere tijd. Maar ik vind een burn-out die een paar jaar duurt duizend keer beter te doen dan een zware depressie van 4 maanden. Ik ga langzaam vooruit en het heeft tijd nodig, want de burn-out is ook niet van de ene op de andere dag ontstaan. Naar mijn idee ben je een soort springveer die veel te ver is uitgerekt. Langzaam moet die weer inkrimpen tot zijn normale, veerkrachtige vorm.
Een burn-out is ook een zeer goede les in je aan je grenzen houden. Je merkt precies welke activiteit energie kost en wat energie geeft. Voor mij was het goed om na het opheffen van het trauma te leren bij mijn emoties stil te staan en hoeveel energie die kosten. De burn-out dwingt me telkens weer om naar mijn lichaam te luisteren en niet mezelf voorbij te hollen. Zo had ik een half jaar ervoor enorme last van mijn knieën; ik kon nauwelijks meer staan. Een gespecialiseerde kliniek kon niks vinden, maar het bleek achteraf pure vermoeidheid te zijn geweest.
Mensen krijgen vandaag de dag een burn-out, omdat de druk van de moderne samenleving domweg te groot is. Er is te veel te doen, er zijn te veel prikkels en er is te weinig rust. Actief zijn is goed; niksen (en de batterij opladen) is voor de luie mensen onder ons. De economie draait 24 uur per dag, werk gaat altijd door, met je smartphone kun je overal je e-mail checken en ook de sociale media bieden constant nieuwe informatie waarop moet worden gereageerd. Mensen rennen voortdurend hun grenzen voorbij en des te gevoeliger je bent, des te eerder je daar last van krijgt. Ben je gevoelig én sterk dan kun je jezelf heel ver voorbij lopen, totdat je je plotseling middenin niemandsland bevindt.
Verkeerde diagnoses
Psychiaters en psychologen hebben in 18 jaar tijd niet bij mij kunnen vaststellen dat ik hoogsensitief ben en aan trauma leed. En door mijn psychiatrische achtergrond achtte ik de kans groot dat ze voor mijn burn-out weer met allerlei onkundige diagnoses aan zouden komen. Zo is een vriendin van mij met een burn-out onlangs depressief verklaard, terwijl dat helemaal niet aan de hand is. Ze luistert gewoon nog steeds niet naar haar eigen grenzen en stelt meedoen met de samenleving op de eerste plek, in plaats van zichzelf. Daardoor heeft ze al 5 jaar last van een burn-out, die overigens langzaam vooruit gaat. Ze is emotioneler (labieler, noemen artsen dat), omdat ze als hoogsensitief persoon zeer snel overprikkeld is; zeker met een lichaam dat nog steeds uitgeput is.
Ik begeleid daarom mezelf in deze burn-out en ook bij een volgende crisis zal ik dat doen. Ben ik een zorgmijder? Nee. Ik werk nog steeds samen met een therapeut (kundig op het gebied van innerlijk kind-dialoog; zonder officieel psychiatriediploma), een haptotherapeut (expert op het gebied van in je lichaam aanwezig zijn en voelen), een helderziende burn-out-deskundige en een sjamaan. Ook bouw ik bij het AMC (in Amsterdam) zeer langzaam mijn medicijnen tegen depressies af, ondanks een negatief advies.
Ik ben niet meer de gek die op de laagste plek in de rangorde staat en zich laat analyseren door mensen met onvoldoende kennis. Ik sta op gelijke hoogte; of liever nog: ik weet meer, omdat het om mij gaat. Als ik in een paar maanden tijd mijn ouderlijk gezin analyseer, wat de psychiatrie in 18 jaar niet lukt, dan doe ik het zelf wel.
Sjamaan versus therapeut
De positie van sjamaan verkrijg je pas na een zeer zwaar levenspad, waarbij je letterlijk op het randje van de dood balanceert (de sjamanistische bijna-dood-ervaring). Een psychiater denkt deze plek te kunnen bemachtigen door het bestuderen van boeken en patiënten met zijn verstand. Een goede sjamaan werkt samen met zijn of haar gidsen en die van de persoon die ziek is. De gidsen weten altijd meer, omdat ze het aardse schouwspel overzien. Een therapeut of psychiater gebruikt deze kennisbron meestal niet en kan daardoor verkeerde diagnoses stellen.
In onze samenleving heeft een dokter met een receptenboek veel meer status dan een sjamaan. Maar als een hoogleraar niet het verschil weet tussen depressie, burn-out en overspannenheid dan lijkt het mij tijd dat de beroepsgroep zijn kennis eens gaat bijspijkeren, want ik neem aan dat een dokter geen kwakzalver wil zijn.
Intuïtie
Tegelijkertijd raad ik (mede)patiënten niet aan hun therapeut of psychiater links te laten liggen of hun medicatie overboord te gooien. Mijn advies is om – bijvoorbeeld via meditatie – regelmatig met je aandacht naar binnen te gaan en te luisteren naar wat je intuïtie zegt. En je zou ook eens een consult kunnen doen bij een betrouwbare hoogsensitieve/helderziende therapeut en kijken met wat voor bruikbare informatie die komt, waar je psycholoog of psychiater wellicht nog niet aan had gedacht.
Kirsten Zeemeermin 