Gistermiddag las ik dat popster Ryan Adams zich schuldig heeft gemaakt aan seksuele intimidatie en emotionele mishandeling van vrouwen. In ruil voor hulp bij hun carrière (Adams heeft een eigen platenlabel) probeerde hij jonge zangeressen in bed te krijgen. De relatie met zijn ex-vrouw zou op dezelfde manier zijn begonnen en tijdens hun huwelijk kleineerde hij haar. Aan een 20-jarige vriendin schreef Adams (zelf op dat moment 40) dat hij zelfmoord zou plegen als ze niet op zijn berichten reageerde. En hij stuurde seksueel getinte apps aan een tiener waarin hij zichzelf voor de ‘grap’ beschreef als de artiest R.Kelly, die minderjarige vrouwen misbruikt. Van dit patriarchale geweld richting vrouwen sta ik eerlijk gezegd niet te kijken. Alleen staat er geen man aan het roer, maar een klein, onzeker en bang, beschadigd jongetje.
Opgroeien binnen in onze patriarchale cultuur betekent voor jongens vaak nog steeds dat ze hun gevoelens grotendeels moeten verdrukken. Alleen agressie is volledig toegestaan. Gevoelig zijn, huilen, zogenaamd ‘vrouwelijk’ gedrag vertonen (passief zijn, jezelf verzorgen) is uit den boze. Met anderen samenwerken is ook niet cool. De man moet in zijn eentje de top bereiken en succes hebben ten koste van anderen. Op vrouwen kijkt hij neer: dat zijn zwakkere, irrationele, labiele wezens die door een man willen worden geleid. Het is echter wel uiterst belangrijk dat hij een vrouw verovert, anders heeft zijn mannelijkheid ernstig te lijden.
Wat voor volwassenen krijg je als je jongetjes zo opvoedt? Onzekere, beschadigde, zichzelf opblazende, agressieve types, die wegens gebrek aan emotionele ontwikkeling niet echt weten hoe ze eigenlijk een volwassen relatie met een exemplaar van het andere geslacht moeten aangaan. Laat staan dat je altijd de sterkere persoon in de relatie probeert te zijn en eigenlijk op je partner neerkijkt die zichzelf ook niet helemaal als volwaardig ziet.
Want als man en vrouw gelijk zouden zijn, dan hoeft een vrouw zich niet als een dweil aan de voeten van haar echtgenoot te vleien. Bewonderend tegen hem op te kijken, terwijl ze haar eigen bezigheden in de steek laat en als beroep ‘de vrouw van’ aanneemt. Vanuit meer eigenwaarde zou een vrouw ook gemakkelijker grenzen kunnen stellen aan het beschadigde jongetje dat haar probeert te kleineren. En als man en vrouw zich op die manier wat mindere afhankelijk van elkaar gedragen, hoeven ze de ander ook niet achterna te springen, als de een in de plomp ligt. Denk aan de ‘romantische’ zelfmoord van Romeo en Julia, een ‘ideale’ relatie, die eigenlijk heel erg ongezond is.
Mens en mens (man/vrouw, man/man, vrouw/vrouw) zouden om de beurt aan het roer kunnen staan. Soms is de een zwak en de ander sterk. De vrouw mag net als de man initiatief nemen (wie versiert wie). De emotioneel volwassen en geheelde man zal het niet nodig hebben om zijn vriendin te kleineren of agressief te bejegen, laat staan vermoorden als ze hem verlaat. En ook Ophelia en de Lady of Shalott, die beiden zelfmoord pleegden omdat de man van hun dromen hun liefde niet beantwoordde, zijn verleden tijd.
Wat krijg je dan? Ruimte, rust en gelijkwaardigheid. Geen moeders meer die zich voor hun gezin opofferen, geen vaders meer die geen emotionele band met hun kinderen kunnen aangaan. Dat een man zich niet minder man voelt als zijn vriendin langer is of wanneer het hem even niet lukt om een partner te vinden. Wie weet vindt zij hem wel. En ik denk dat de man-vrouw-verhoudingen al aan het verschuiven zijn, maar zeker op het gebied van mannelijkheid valt er nog een hoop te winnen.
En dat veel intieme relaties vandaag de dag eerder beschadigend zijn dan helend, wil ik ook zo geloven. Onze machinale samenleving opgesplitst in kerngezinnen of relatie-duo’s verbergt veel leed achter de voordeur. Juist in de meest intieme gebieden wordt oude pijn het hardst uitgeleefd. Leek je vriend aan het begin nog ideaal, nu je samenwoont komen er ook nog een aantal beschadigde innerlijke kinderen bij. Jezelf helen en je eigen kinderen bij de hand nemen zijn stappen op weg naar het kunnen aangaan van een volwassen emotionele relatie met een ander.
Dat Ryan Adams daar nog niet in is geslaagd kan mij niet verbazen. Luister maar naar zijn liedjes (het prachtige Love is Hell uit 2004 bijvoorbeeld), die hangen van pijn aan elkaar. De vrouw moet niet langer wachten op de prins op het witte paard, de man moet niet langer die stoere sprookjesprins willen zijn. Elk gender kiest de rol die bij de persoonlijkheid past. Meneer Adams mag nog even in therapie, maar dat de patriarchale samenleving zo’n exemplaar produceert kan mij niet verbazen. Adams’ muziek hebben we waarschijnlijk mede aan zijn beschadigingen te danken, maar een volwassen man zou zijn eigenwaarde niet moeten ontlenen aan het domineren en tegelijkertijd volstrekt afhankelijk zijn van vrouwen die hij kleineert. Dat kan beter mannen!
Kirsten Zeemeermin 