Ik heb lang gedacht dat de meeslepende, dramatische romantiek van een paar als Romeo & Julia of Cathy & Heathcliff (Wuthering Heights) het summum van liefde was. Hoge toppen, diepe dalen, intens geluk en intense pijn. Dat dit eerder op een verslaving lijkt dan op geluk is me tot voor kort enigszins ontgaan. Zit je leven na leven te smachten naar een karmische soulmate die je rot behandelt, dan zou er op een gegeven moment toch een kwartje moeten vallen. En nu lijk ik deze levensles eindelijk te pakken.
Maar wat in dit proces niet meehelpt is het westerse ideaal van liefde. Stort je je niet te pletter van een klif dan kan het toch geen Ware Liefde zijn. Dat menig vrouw daar in de wereldliteratuur aan ten onder gaat (denk Ophelia, the Lady of Shalott of Anna Karenina) moeten we dan maar even vergeten. Patriarchale mannen daarentegen willen nogal eens een crime passionel plegen. Zoals een voormalig rechtbankverslaggever mijn journalistiek-klas vertelde: is er een vrouw vermoord, dan is het in 99 van de 100 gevallen gedaan door haar partner of ex. Tja, true love of ware destructie?
Waar mijn gidsen mij via het trekken van kaarten op wezen is dat dit drama in wezen een vorm van liefde is voor onvolwassen mensen, pubers zo je wil, die uit emotioneel onvermogen graag zichzelf en/of een ander in het ongeluk storten. En het is inderdaad niet saai (we moeten de roddelbladen toch vullen), maar waren punkrocker Sid & Nancy nu echt zo gelukkig? Uiteindelijk legden ze allebei het loodje. Zij werd vermoord. Hij overleed aan een overdosis heroïne. Een nogal uitputtende manier om je leven te líjden.
Een gelijkwaardige relatie tussen twee emotioneel volwassen mensen kan de basis zijn voor rustig Geluk. En dat klinkt inderdaad wat saai 🙂 Maar zelfs dan heb je altijd nog anderen nodig: familie, vrienden, collega’s. Want je partner kán niet alles bieden: je geliefde, je vriend, je psychiater, je huishoudster, je ouder. Een relatie heeft lucht nodig en twee mensen die ook zelfstandig kunnen functioneren. We hebben allemaal behoefte aan tijd voor onszelf. Hoeveel je ook op elkaar lijkt en je belangstelling overeenkomt: je bent geen eeneiige tweeling, noch elkaars bezit.
Het feit dat onze westerse samenleving is opgesplitst in stellen, al dan niet met kinderen, vind ik daarom verontrustend. Je wilt in veel gevallen volgens mij niet weten wat er écht achter die voordeuren gebeurt. Met de corona-lockdown nam het huislijk geweld direct toe. Eerst trouw je met de Ware, tien jaar later scheid je van de Vijand. In beide gevallen mag dat extreme beeld wat worden bijgebogen. En het keurslijf van het kerngezin mag van mij ook verdwijnen.
Liefde is als een plant, die je koestert en niet om de beurt met een bijl te lijf gaat. Hoe enerverend dat ook is. Het kent vele vormen en fasen, waarbij de geliefden elkaar niet moeten verstikken, maar vrij laten, zodat er ruimte is voor beiden om hun eigenheid te bewaren. Een relatie kan de slagroom op de taart zijn, maar nooit alle honger stillen. Leven in groepsverband is gezonder dan van een persoon afhankelijk zijn. Zo kun je altijd in vrijheid naar de ander toe bewegen.
Kirsten Zeemeermin 